Universiteit van Amsterdam
Bekijk deze e-mail online Universiteit van Amsterdam op Twitter
Met deze nieuwsbrief willen we alle betrokkenen en geïnteresseerden informeren over de voortgang van het onderzoek binnen de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam. Als u meer over een onderwerp wilt weten, kunt u doorklikken naar pagina’s van de website die toegang geven tot uitgebreidere teksten, integrale documenten en clips, zie: http://woa.kohnstamminstituut.nl

Op de website vindt u:
  • Actualiteiten rondom de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam en belangrijke data en verslagen van bijeenkomsten;
  • Opbrengsten uit het onderzoek binnen de verschillende onderzoeksprojecten;
  • Handige informatie voor kennisdeling, zoals good practices rond afstandsonderwijs en kennisclips.
  • Relevante praktijkvragen die zijn beantwoord door de Kennisrotonde.
ACTUALITEIT
Twee subsidie aanvragen ingediend voor nieuw onderzoek
DOOR: ERNA VAN HEST|UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM|
Veerkrachtige scholen: kansen versterken door educatief partnerschap

In december hebben we vanuit de WOA een voorstel ingediend bij het Kenniscentrum Ongelijkheid van de gemeente Amsterdam. Wij zijn heel ver gekomen in de procedure, maar helaas net buiten de boot gevallen.

Daarnaast is begin februari een andere aanvraag ingediend vanuit de WOA PO en WOA VO/MBO bij NRO naar aanleiding van de call Samenwerkingsvormen en hun invloed op het werkplekcurriculum van leraren-in-opleiding. Voor deze onderzoeksaanvraag is een stevig consortium gevormd van Kohnstamm Instituut (projectleiding Wouter Schenke), VU, HvA, UvA en UPvA met po- en vo-opleidingsscholen in Amsterdam en de regio, resp. ASKO, STAIJ, ZONOVA en AcOA, Esprit, ROSA. Centraal staan de vragen: a) welke invloed heeft de samenwerkingsvorm van het partnerschap op de invulling van het werkplekcurriculum en b) wat zijn werkzame activiteiten die zorgen voor een praktijkleerlijn waarin de leraar-in-opleiding theorie en praktijk met elkaar verbindt?
Flankerend onderzoek werkplaatsen OAB van start
Het flankerend onderzoek naar de werkplaatsen onderwijsachterstanden zal binnenkort van start gaan. De data zullen vooral worden vergaard via interviews en niet via vragenlijsten.
Commissie Zevenbergen geeft opdracht terug aan minister Slob
Projectleider van het WOA project ‘Gelijke onderwijskansen’, Lisa Gaikhorst zat in de commissie Zevenbergen, die de opdracht had om te adviseren over de vormgeving van een nieuw bevoegdhedenstelsel voor het onderwijs, en de betekenis daarvan voor de vorm en inrichting van lerarenopleidingen. De commissie heeft de opdracht teruggegeven. Zij en drie andere commissieleden konden zich niet vinden in een aantal punten uit het beoogde advies. De brief die zij daarover aan demissionair minister Slob stuurden, is ook gepubliceerd door Didactief.

Deze kwestie is van groot belang voor de kwaliteit van het onderwijs en ook voor lerarenopleidingen en krijgt veel aandacht op sociale media en in de landelijke pers, zoals in dit artikel in Trouw.
Liber Amicorum Guuske Ledoux
In het Liber amicorum dat is gemaakt ter gelegenheid van het afscheid van Guuske Ledoux als wetenschappelijk directeur van het Kohnstamm Instituut, zijn ook artikelen vanuit de Werkplaats  opgenomen. Het liber (met bijdragen van o.a. Geert ten Dam, Ton Eimers en Anne Luc van der Vegt) is te downloaden via deze link.

Guuske was er vanaf de start van de Werkplaats bij. Zij heeft meegeschreven aan succesvolle subsidieaanvragen, meegedacht over de koers en de strategie van de WOA en ons scherp gehouden bij de uitvoering. Wij zullen haar onafhankelijke en opbouwend kritische blik gaan missen in de regiegroep.
Interview Monique Volman SLO
Naast lid van de stuurgroep WOA, is Monique ook lid van de Raad van Toezicht van Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO). In het artikel pleit zij voor een onderzoekende houding bij scholen en noemt ze de successen die WOA boekt met het toepassen van de inzichten uit onderzoek en hoe WOA ook helpt om nieuwe kennis te verwerven. Het artikel is te lezen in SLO contect vo nummer 19 (pagina's 4-6).
ONDERZOEK
Promotie Pedagogische en Onderwijswetenschappen
Op 16 december promoveerde Patrick van Schaik op het proefschrift ‘Utilizing, co-constructing and sharing of knowledge in collaborative teacher learning’, over het onderwerp kennisbenutting, leerteams in scholen en samenwerking praktijk-wetenschap in het VO.
De digitale versie van het proefschrift is hier te downloaden.
Coronagerelateerd onderzoek
Door de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus, waren scholen gesloten van maart tot juni 2020. Vanuit de WOA is een onderzoek gestart naar de effecten van het afstandsonderwijs op het welbevinden van leerlingen, uitgevoerd door Merlijn Karssen (Kohnstamm Instituut) samen met Lisa Gaikhorst, Marlous Tiekstra en Monique Volman. Het rapport is in voorbereiding.

Daarnaast is er vanuit het Kohnstamm Instituut ook kwalitatief onderzoek gaande naar de gevolgen van COVID-19 op het onderwijs, op basis van interviews met onderwijsinspecteurs. Uitvoerders zijn Eke Krijnen,  Judith ’t Gilde en Esther Stronkhorst.

Een ander onderzoek van het Kohnstamm Instituut richt zich op  de vraag welke impact de coronacrisis heeft op de professionele ontwikkeling van schoolleiders en bestuurders in het voortgezet onderwijs en wordt uitgevoerd door Wouter Schenke en Esther Stronkhorst. De resultaten zullen binnenkort worden gedeeld via de nieuwsbrief en website. Het rapport is hier te downloaden.
Nominatie Beste Onderwijsboek 2020 voor ‘Werk maken van gelijke kansen’
In het boek 'Werk maken van gelijke kansen. Praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs' waar o.a. Monique Volman aan heeft meegewerkt, zijn twintig wetenschappelijke kernartikelen vertaald naar de dagelijkse lespraktijk. 

De Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het Onderwijs (LBBO) heeft het boek genomineerd voor beste onderwijsboek van 2020. Binnenkort kan gestemd worden.
Maak kennis met producten en activiteiten van Platform Samen Onderzoeken
DOOR: INTI SOETERIK |UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM|

Op verschillende plekken en in verschillende vormen werken scholen, schoolbesturen, universiteiten en hogescholen samen aan het ‘evidence informed’ verbeteren van onderwijs op basis van onderzoek.

Recent is, ondersteund door de PO-Raad en het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek, het Platform Samen Onderzoeken (PSO) gelanceerd. Het platform is gecreëerd met het doel het leren van elkaar, het zoeken van verbinding en werken aan kwaliteitsverbetering van de samenwerkingsverbanden te versterken. Op een persoonlijke profielpagina stellen al bestaande samenwerkingsrelaties, zoals de WOA, hun opbrengsten beschikbaar. Ook zijn de laatste ontwikkelingen te vinden over de verdere inrichting van een regionale en landelijke kennisinfrastructuur en worden bijeenkomsten die gericht zijn op een nauwere samenwerking tussen onderwijs en onderzoek onder de aandacht gebracht. Tevens zijn op het platform interessante producten en activiteiten te vinden, zoals een kennisbank met praktijkvoorbeelden, filmpjes, instrumenten en een podcast over onderwijs en onderzoek.

Met een bericht aan platformsamenonderzoeken@poraad.nl kun je onderwerpen, bijeenkomsten of activiteiten aandragen voor de kennisbank, of je aanmelden voor de nieuwsbrief.
PUBLICATIES
Publicatie praktijkboek Buitenschoolse kennisbronnen. Dit boek is bedoeld voor iedereen die in de klas aan de slag wil gaan met de buitenschoolse kennisbronnen van leerlingen. Het boek legt kort de theoretische achtergrond van deze aanpak uit en omschrijft met behulp van veel voorbeelden uit de praktijk hoe je buitenschoolse kennisbronnen van leerlingen kunt vinden, hoe je ze kunt gebruiken, en wat de effecten daarvan kunnen zijn. Ook komt aan de orde welke leerkrachtcompetenties hier belangrijk voor zijn en wat uitdagingen en valkuilen zijn. De publicatie is digitaal beschikbaar op de WOA-website.

Inmiddels staat op de WOA-website het eerste wetenschappelijke artikel dat over dit project is gepubliceerd: Volman, M., & 't Gilde, J. (2021). The effects of using students’ funds of knowledge on educational outcomes in the social and personal domain. Learning, Culture and Social Interaction, 28, [100472]. 

Eind 2020 verscheen een samenvattend artikel over het project in ‘Pedagogiek in Praktijk’: Volman, M. L. L., & 't Gilde, J. (2020). Putten uit verborgen bronnen. Pedagogiek in Praktijk, 118, 12-16. 
In het tijdschrift van CNV-onderwijs (Schooljournaal) stond eind 2020 ook een interview met Monique Volman over het onderzoek. Leerlingen weten veel meer dan ze op school leren, namelijk vanuit hun cultuur, ervaringen, hobby’s en social media. Het is aan leraren om achter deze verborgen kennis te komen en toe te passen in hun lessen. Zo kan de betrokkenheid van leerlingen met de lesstof worden vergroot, net als hun zelfvertrouwen.

In het januari-februarinummer van het tijdschrift Van Twaalf tot Achttien staat een bijdrage van Monique Volman over kansenongelijkheid en wat dat van leraren vraagt.

Leer ze lezen, praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs. Leesonderzoekers Amos van Gelderen, Kees de Glopper en Roel van Steensel selecteerden 23 kernartikelen over de fundamenten van goed leesonderwijs. Onderwijsjournalist Bea Ros beschrijft in een toegankelijke stijl hoe leraren en schoolleiders uit het basisonderwijs iedere leerling kunnen leren lezen. Leer ze lezen bestrijkt het hele palet van ontluikende geletterdheid tot en met tekstbegrip en geeft uitsluitsel over het belang van onder meer leesmotivatie, leesstrategieën en thematisch leesonderwijs.

Taalvriendelijk Onderwijsbeleid. In november en december vonden Nationale Rondetafels plaats met onderwijsprofessionals, beleidsmakers en ouders rond het thema ‘meertaligheid in het onderwijs’, georganiseerd door het Sirius Policy Network on Migrant Education in samenwerking met de Rutu Foundation. Dit jaar is de focus gericht op taalvriendelijk onderwijs. Aan het eind van de serie worden concrete beleidsaanbevelingen opgenomen in een actieplan voor taalvriendelijk onderwijs in Nederland. Dit wordt aangeboden aan de onderwijskoepels en het ministerie van Onderwijs. Het rapport is hier aan te vragen.

Voor meer nieuwe publicaties van WOA of door collega’s die met vergelijkbare thematiek werken. Neem eens een kijkje op de WOA website!
AGENDA
Eindcongres 'Gelijke kansen voor een diverse jeugd'
Op dinsdag 16 maart a.s. worden de resultaten en inzichten van de onderzoeksprogramma's van 'Gelijke kansen voor een diverse jeugd’ gepresenteerd. Dit is de driejarige startimpuls van de route Jeugd van de Nationale Wetenschapsagenda: relevant en actueel onderzoek voor iedereen die werkt met en voor de jeugd. Via een online programma. Wil je erbij zijn? Meld je dan hier aan. Meer informatie over het startimpuls-project en het eindcongres is hier te vinden.

Kenniscafé PO van het Arbeidsmarktplatform PO – 25 maart 2021 –15.30 – 17.00 uur
Benieuwd hoe onderwijsassistenten en lerarenondersteuners in het POworden ingezet? En in hoeverre dit overeenkomst met de functieprofielen en hun wensen  wat betreft loopbaan en professionele ontwikkeling? Kom dan naar het eerste Kenniscafé PO op 25 maart. Tijdens deze online sessie bespreken we de belangrijkste uitkomsten van onze verkenning naar de inzet van onderwijsassistenten en lerarenondersteuners in het PO. Ga samen met ons in gesprek en meld je aan voor het eerste Kenniscafé PO op 25 maart.

Jubileumcongres Koers houden - 24 maart 2021, 14.00 - 17.00 uur
Didactief organiseert een gratis online jubileumcongres op woensdagmiddag 24 maart. Met een keynote van Paul Kirschner en een groot aantal webinars waarin wetenschappers hun kennis met je delen. Leraren leggen direct de link naar de klassenpraktijk, zodat je de volgende dag al geïnspireerd verder kunt. Meer informatie vind je hier.
> Voor meer agenda items, zie de WOA-website
Heeft u vragen over de nieuwsbrief, opmerkingen of suggesties? Neem dan contact op met de redactie

U ontvangt dit bericht omdat u op dit adres onze maandelijkse Nieuwsbrief ontvangt. Mocht u de nieuwsbrief niet langer willen ontvangen, dan kunt dat per ommegaande laten weten via het adres communicatie-pow-fmg@uva.nl. Reageert u niet dan gaan wij ervan uit dat wij u de Nieuwsbrief mogen blijven toesturen.