Met grootschalige online campagnes probeert Rusland het beeld van de oorlog in Oekraïne te manipuleren. Sociale media spelen hierbij een cruciale rol. Kolonel Peter Pijpers constateert dat Russische beïnvloeding ook in Nederland kan voorkomen.
In 2003 zit landmachtkapitein Peter Pijpers op de grond van een lemen hutje in Al-Muthanna in Zuid-Irak. In de regio woedt een strijd tussen de clans over de distributie van water. Er is maar één kanaal en de eigenaar van het land waar het overheen loopt wil het niet doortrekken naar het achterland. Zijn buren blijven hierdoor van water verstoken. De militairen in het gebied proberen het conflict al maanden op te lossen. Met zwaar materieel wordt geprobeerd nieuwe kanalen aan te leggen, maar tevergeefs.
Majoor Ronald Bier besluit het over een andere boeg te gooien. Hij is bekend met de clanstructuur in het gebied en gaat samen met Pijpers en een tolk op audiëntie bij het oudste stamhoofd. In het lemen hutje dat wordt omringd door open velden met een handjevol grazende geiten vragen de militairen de hoogbejaarde man om de landeigenaar tot bezinning te brengen. Met zachte stem stemt hij in. Niet veel later wordt begonnen aan de verlenging van het kanaal. Conflict opgelost.
De kracht van informatie
Het gegeven dat niet oorlogsmaterieel, maar de juiste informatie en de juiste ingangen het waterconflict in Irak in de kiem smoort, fascineert Pijpers. Door de jaren heen ziet hij echter dat informatie steeds vaker als wapen wordt ingezet. Die ontwikkeling neemt met de opkomst van internet en sociale media een hoge vlucht, met de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 als hoogte- of dieptepunt.
‘De Russen zijn hier echt grootmeesters in’
Pijpers, inmiddels kolonel en universitair hoofddocent cyber operaties aan de Nederlandse Defensie Academie in Breda, besluit daarom onderzoek te doen naar beïnvloedingstechnieken in het digitale domein. Dat resulteert in januari 2022 in zijn proefschrift: Influence operations in cyberspace: On the applicability of public international law during influence operations in a situation below the threshold of the use of force.
Daarin beschrijft Pijpers hoe de Russen probeerden invloed uit te oefenen op de uitkomst van het Brexit-referendum in Groot-Brittannië en de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016, en op de Franse presidentsverkiezingen in 2017. Met behulp van hacks, het lekken van informatie en de verspreiding van desinformatie via sociale media, probeerden de Russen in ieder van die gevallen de uitkomst van het democratisch proces ten gunste van zichzelf te beïnvloeden.
Als Rusland kort na Pijpers promotie Oekraïne binnenvalt, ziet de kolonel veel methoden uit zijn onderzoek terugkomen, vertelt hij over de telefoon tegen Follow the Money. Met dien verstande dat de Russen er in Oekraïne nog een flinke schep bovenop doen: ‘Er is geen land dat zo bedreven en effectief is in informatie- en beïnvloedingsoperaties in cyberspace. De Russen zijn hier echt grootmeesters in.’
In uw proefschrift noemt u de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016, het Brexit-referendum en de Franse presidentsverkiezingen in 2017 als voorbeelden waarin een land het democratisch proces in een ander land probeert te beïnvloeden. In alledrie de gevallen ging het om Russische inmenging. Is dat toeval?
‘De Russen zijn niet de enigen die gebruikmaken van beïnvloedingstechnieken, maar die maken wel al decennialang onderdeel uit van hun militaire curriculum. In de Koude Oorlog gebruikten ze al deceptie en desinformatie om de beeldvorming in andere landen te beïnvloeden en reacties uit te lokken.
Ze vertelden toen bijvoorbeeld dat aids door de Amerikanen was ontwikkeld en op de wereld losgelaten, in de hoop dat andere landen afstand van de VS zouden nemen.
Na de val van de Muur zijn de Russen deze technieken blijven ontwikkelen en hebben ze het gebruik van misleiding (maskirovska) en desinformatie (dezinformatsiya) gecultiveerd. De opkomst van internet en sociale media heeft de inzet van die activiteiten een enorme boost gegeven.’
Welke digitale Russische beïnvloedingstechnieken heeft u teruggezien in de oorlog met Oekraïne?
‘Oekraïne krijgt al jaren allerlei digitale aanvallen te verstouwen. Denk aan de hacks op de energiecentrales een paar jaar terug. Het opvallende nu is dat je de duidelijkste aanvallen vooral terugzag in de aanloop naar de invasie, waarbij de Russen onder meer DDOS-aanvallen, ransomware en defacements inzetten om onderdelen van de digitale infrastructuur van Oekraïne te gijzelen, kapot te maken of te manipuleren.
Na de invasie is het een stuk moeilijker om die cyberelementen uit te filteren. We zien online heel veel informatie voorbij komen over hacks van websites en ministeries en dergelijke, maar het is bijna niet vast te stellen of die info klopt.
Poetin schotelt de eigen bevolking intussen bewust een bepaald beeld voor van de invasie als een soort ‘vredesmissie’ die de Oekraïense bevolking moet redden. Dat is een hele duidelijke manier van beïnvloeding van het eigen volk en de Russen in Oekraïne.’
‘Manipulatie werkt alleen als het slachtoffer niet doorheeft dat hij wordt beïnvloed’
Is het hacken of platleggen van digitale systemen een vorm van beïnvloeding?
‘Beïnvloeding gaat uiteindelijk over machtsuitoefening. Het doel is altijd om iemand iets te laten doen dat positief is voor jou, maar wat hij niet uit zichzelf zou hebben gedaan.
Er zijn verschillende manieren om dat te bereiken. De eerste is door iemand met argumenten te overtuigen. De tweede is met behulp van dwang. Als je iemand met een vuurwapen bedreigt zal die zijn portemonnee afgeven. Ransomware werkt in principe hetzelfde. Alleen als je betaalt krijg je weer toegang tot je bestanden. Of je krijgt alleen weer de controle over je gehackte energiecentrales, als je je overgeeft. Je dwingt je slachtoffer zo tot handelen, omdat hij in feite geen keuze heeft.
Bovendien tast je met succesvolle cyberaanvallen het vertrouwen van het slachtoffer in zijn systemen aan – en het vertrouwen in zijn overheid, die er immers niet in slaagt hem te beschermen.
De derde manier om iemand in beweging te krijgen is manipulatie. Daarmee probeer je om het rationale denkproces van je slachtoffer te omzeilen om zo een blijvende gedragsverandering te bewerkstelligen. Dat lukt met dwang niet. Met manipulatie wel, omdat het slachtoffer gelooft in de juistheid van zijn handeling. Als het slaagt, is manipulatie een heel krachtig wapen.’
Hoe werkt het mechanisme van manipulatie in het digitale domein?
‘Hacks en ransomware scharen wij onder hard cyber-operaties. Daarmee probeer je iets stuk te maken.
Manipulatie is een soft cyber-operatie. Het werkt niet als je met de deur in huis valt. Het werkt alleen als het slachtoffer niet doorheeft dat hij wordt beïnvloed. Het klassieke voorbeeld van dit mechanisme is reclame die inspeelt op vaste denkprocessen, zoals de conformity, confirmation en anchoring bias die ons laten denken dat we een product nodig hebben. Die processen zijn in ons brein verankerd waardoor je er nauwelijks van loskomt. Manipulatie speelt in op dezelfde principes.’
Dossier
Dossier Rusland
Welke gevolgen heeft de oorlog met Rusland voor Nederland en Europa?
Hoe gaat dat dan in de praktijk?
‘Manipulatie is niet eenvoudig. Je zult mensen moeten overspoelen met informatie, of ze een tekort aan informatie of beslistijd geven. Op die manier dwing je mensen om terug te vallen op vaste patronen.
Een voorbeeld dat ik vaak gebruik is als iemand op vakantie wil. Ze wil wel eens een keer naar iets nieuws, maar omdat er zo’n overweldigend aanbod aan bestemmingen is, komt ze er niet meer uit en besluit maar weer naar dezelfde camping te gaan. Door de overkill aan informatie kan ze geen besluit meer nemen en valt ze terug op wat ze al kent.
Dat mechanisme werkt ook in conflictsituaties. Als je mensen murw beukt met misleidende of onjuiste informatie, overzien ze niet meer wat waar is en wat niet. Ze stoppen met zich te verdiepen in de situatie en blijven bij hun oorspronkelijke standpunt. Die strategie pasten de Russen toe bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.’
Inmiddels is duidelijk dat ook Oekraïne misleidende informatie over de oorlog naar buiten brengt. Zo bleken de Oekraïense militairen die op Snake Island een heroïsche dood zouden zijn gestorven later in leven te zijn. Hoe moeten wij omgaan met al die misleiding?
‘We moeten ons realiseren dat in ieder conflict een belangrijke rol is weggelegd voor het narratief. Een goed verhaal helpt niet alleen om je eigen mensen te mobiliseren en achter je te verenigen, maar ook om de internationale opinie te sturen.
Die vertelvormen vind je ook in deze oorlog. Zo vinden de Russen dat Oekraïne altijd van Rusland is geweest, terwijl Oekraïne vindt van niet en wij in het Westen denken dat een land soeverein moet zijn.
Al deze partijen communiceren over de oorlog op een manier die het beste past bij hun verhaal. Dat botst en leidt ertoe dat ze sommige elementen van de werkelijkheid weglaten of toevoegen om hun narratief te dienen. Dat maakt het ontzettend lastig om nog objectief te beoordelen wat er nu precies gebeurt, omdat we maar heel weinig zaken zelfstandig kunnen verifiëren in de storm aan informatie die we tot ons krijgen.’
Kunnen wij eigenlijk wel objectief naar de oorlog kijken? Zijn wij niet gewoon bevooroordeeld als het op Rusland aankomt?
‘Absoluut. Vanuit onze normen en waarden is Rusland de agressor en Oekraïne hulpbehoevend. Alles wat nu in deze oorlog gebeurt proberen we onbewust in te passen in dat beeld. Als er berichten komen dat de Russische aanval slecht verloopt, zul je dat overal zien. Dat vinden we namelijk fijn om te horen, terwijl het misschien niet is geverifieerd. Dat heeft te maken met de conformity bias. Alles wat ons oorspronkelijke beeld van de situatie bevestigt, gaat erin als zoete koek.
Dat wil niet zeggen dat dit beeld goed of fout is, maar ik denk wel dat wij ons er bewust van moeten zijn dat wij ook door een bepaalde bril kijken. Als het gaat om het objectief beoordelen van informatie, is dat een valkuil. Inspelen op dit soort valkuilen is de essentie van elke beïnvloedingsoperatie.’
In uw proefschrift zoomt u in op beïnvloedingsoperaties via cyberspace: een virtuele omgeving die volgens u is opgebouwd uit hardware, software en virtuele persoonlijkheden, zoals sociale media-accounts. Wat maakt dat cyberspace zich zo goed leent voor dit soort campagnes?
‘Het bijzondere van cyberspace is dat het ons bijna eindeloze mogelijkheden geeft. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat de elementen waaruit dit domein is opgebouwd kunnen worden aangevallen.
Digitale middelen kunnen worden ingezet om hardware kapot te draaien, software kan worden geïnfecteerd, data gestolen en misleidende informatie de wereld rondgepompt, terwijl het steeds moeilijker wordt om online-acties aan iemand toe te schrijven. Het is kwetsbaar. Dat zie je nu ook bij de cyberaanvallen op Oekraïne.
Er is met cyberspace naast land, zee en lucht een domein bijgekomen waarin conflicten kunnen worden uitgevochten. Maar omdat de dreigingen in dit man-made domein nog zo nieuw en ongrijpbaar zijn, weten we ons daar nog minder goed tegen te wapenen.’
Zembla onthulde deze week dat Thierry Baudet (Forum voor Democratie) in 2016 samenwerkte met de Rus Vladimir Kornilov in een desinformatiecampagne rond het Oekraïnereferendum. Kornilov werd destijds betaald door het Russische staatsbedrijf Gazprom en werkte volgens Baudet zelf voor Poetin. Hoe schadelijk is het als politici zich voor dit soort activiteiten lenen?
‘Political grooming, of politiek paaien, is een bekende beïnvloedingstechniek van de Russische Federatie. In Frankrijk zag je het rond de verkiezingen ook bij Marine Le Pen.
Rusland richt zich met deze techniek heel bewust op politici die zich aan de randen van het politieke landschap van een democratie bevinden, met het doel om dit landschap zodanig te verdelen dat er geen functionele regering meer gevormd kan worden.
Wat er zich in het geval van Baudet precies heeft afgespeeld weet ik niet, maar dergelijke beïnvloeding van politici is gevaarlijk, omdat het direct inspeelt op de kwetsbaarheden van de liberale democratie. Dat kan ook in Nederland gebeuren.’
Rusland en Oekraïne gebruiken internet en sociale media om hun standpunten de wereld in te sturen. Oekraïne maakte zelfs gebruik van de kracht van sociale media om een internationaal IT-leger te formeren en op Rusland af te sturen. Het kreeg Elon Musk via Twitter zo ver om zijn Starlink-satellietprogramma in Oekraïne uit te rollen. Is oorlogsvoering dankzij internet en sociale media aan het verschuiven naar het publieke domein?
‘Oorlog is allang geen situatie meer van twee legers tegenover elkaar in een veld. In moderne conflicten spelen politieke, diplomatieke en economische elementen een steeds grotere rol. Ik denk dan ook niet dat er nu per se sprake is van een verschuiving, maar dat je door de grote toegankelijkheid van internet en sociale media wel kunt spreken van een verbreding van het strijdveld.
Sociale media en internet hebben nog nooit zo’n grote rol gespeeld in een conflict. Informatie wordt met hoge snelheid verspreid en de hiërarchie is helemaal weg. Iedereen praat met iedereen over de oorlog. Het is niet langer elite tegen elite. Dat geeft private partijen ook de ruimte om zich publiekelijk uit te spreken en – in het geval van Musk, het IT-leger en hackerscollectief Anonymous - Oekraïne zelfs te helpen.’
Uit uw proefschrift volgt dat Westerse sociale media een voorname rol speelden in de beïnvloedingoperaties van Rusland in de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk. Eerder deze week werd bekend dat Rusland de toegang tot Twitter en Facebook heeft geblokkeerd. Hoe belangrijk zijn die sociale media voor Rusland?
‘Het is essentieel in de beïnvloedingscampagnes van de Russen. In alledrie die landen was het dé manier om in de haarvaten van de samenleving door te dringen. De invloed die ze via sociale media weten uit te oefenen gaat ook echt ver.
In de VS slaagden ze er bijvoorbeeld in om via sociale media een tegenhanger van Black Lives Matter op te richten en demonstraties en tegendemonstraties voor die groep te coördineren. Als een buitenlandse mogendheid dat op jouw grondgebied lukt, is dat desastreus.
Maar je ziet nu dat dit instrument zich tegen hen lijkt te keren. Er zijn zoveel mensen die zich op sociale media tegen de oorlog uitspreken dat dit het narratief van Poetin in eigen land tegenwerkt. Vanuit strategisch oogpunt is het dan ook logisch dat Poetin deze informatiestroom nu afsluit. Zo ontneemt hij de Russische bevolking de kans kennis te nemen van alternatieve geluiden. Dat is zeer zorgelijk.’
Kunt u na uw onderzoek nog wel naar sociale media kijken?
‘Dat wel, maar ik ben wel heel terughoudend en misschien wel iets té kritisch. Je wordt er namelijk niet gelukkig van als je jezelf continu afvraagt welk belang iemand heeft bij het posten van een boodschap.
Tegelijkertijd moeten we ook niet terug willen naar hoe het was. Dat kan ook niet. Het internet, sociale media en cyberspace zijn er en dat moeten we zo houden. We moeten er alleen goed mee leren omgaan. Ik ben zelf nog van de periode van voor sociale media, maar mijn kinderen weten niet wat een leven zonder is. Die generatie zal je veel meer moeten meenemen in de gevaren en de kansen van sociale media.’
U heeft u voor uw proefschrift verdiept in internationaal publiekrecht. Kunnen wij op basis daarvan maatregelen treffen die voorkomen dat wij in Nederland worden beïnvloed door andere landen?
‘Cyberaanvallen en beïnvloedingsoperaties blijven in de regel onder de juridische drempel van geweld, waardoor een land dat wordt aangevallen niet kan terugvallen op het geweldsverbod of het oorlogsrecht.
Dat betekent niet dat cyberspace een soort Wilde Westen is. Ook onder die drempel zijn er internationale rechtsregels die landen kunnen beschermen. Die hebben vooral betrekking op de bescherming van onze soevereiniteit en ons recht op non-interventie door andere landen, maar worden vaak over het hoofd gezien.
Wat het nog lastiger maakt is dat het internationale recht geschreven is voor staten, terwijl er ook veel niet-statelijke actoren in cyberspace actief zijn. Zolang er ook maar een greintje ruimte bestaat voor een staat om te beweren dat zo’n groep niet aan haar verbonden is (plausible deniability) sta je internationaalrechtelijk al klem.’
‘Als wij hetzelfde zouden doen als een autoritair regime als Rusland, verloochen je waar je voor staat’
Wat kunnen wij in praktische zin doen om ons tegen buitenlandse beïnvloeding en desinformatie te wapenen?
‘Bewustwording en onderwijs. Dat is een dooddoener. Maar als je kijkt naar de ontwikkeling die de VS doormaakten tussen de beïnvloedingsoperaties in 2016 en daarna bij de (tussentijdse) verkiezingen in 2018 en de presidentsverkiezingen in 2020, dan zie je dat die laatste twee operaties een stuk minder effectief waren, om de simpele reden dat de mensen zich na 2016 bewust waren van het feit dát ze beïnvloed konden worden. Het werkt dus wel.
We moeten ook meer aandacht besteden aan hoe we met informatie op internet en sociale media omgaan. Onszelf een kritische houding aanleren en leren informatie te verifiëren. Als we werken aan de weerbaarheid van mensen maken beïnvloedingscampagnes minder kans.’
Waarom doen we het niet gewoon terug bij Rusland? We kunnen daar vanuit het Westen toch ook prima informatie verspreiden die in ons voordeel werkt?
‘Kunnen is één ding, maar je moet dat niet willen. Onze samenleving is gebaseerd op democratische waarden. Als wij hetzelfde zouden doen als een autoritair regime als Rusland, verloochen je waar je voor staat.’
Eerder deze week blokkeerde de Europese Commissie de toegang tot de Russische staatsmedia Sputnik en Russia Today in Europa. Twitter en Facebook deden hetzelfde met hun social media accounts en Nederlandse internetproviders werd opgedragen de toegang tot hun websites af te sluiten. Maakt het Westen door het afsluiten van die Russische kanalen niet al gebruik van beïnvloedingstechnieken?
‘Dat is een terechte vraag. Dit is een politiek besluit dat duidelijk laat zien dat de Europese Unie niet neutraal of objectief is.
Daarbij kun je je afvragen wie je nu precies raakt met dit soort maatregelen. Dat zal uiteindelijk vooral het Russische volk zijn, dat de staatsmedia nu niet meer kan bereiken. Bovendien beperk je ook in één klap de vrijheid van meningsuiting en nieuwsvergaring van Europese burgers. Je kunt je afvragen of deze stap wel proportioneel is.
Tegelijkertijd is dit ook een strategische beslissing, omdat Rusland deze media-outlets gebruikt als een instrument om manipulatieve informatie te verspreiden. Sputnik en Russia Today speelden bijvoorbeelden ook een onwenselijke rol in de Russische inmenging in het Brexit-referendum. Vanuit dat oogpunt zijn deze maatregelen mogelijk verdedigbaar, maar naar mijn mening is proportionaliteit hier absoluut een issue.’
Vorig jaar gaf EU-buitenlandchef Josep Borrell aan dat de EU niet bestand is tegen de hoeveelheid desinformatie die uit onder meer Rusland op ons afkomt. Met alles wat er nu speelt in Oekraïne lijkt dat niet minder te worden. Kunnen wij ooit aan dit soort campagnes ontkomen?
‘Ik ben bang dat we met desinformatie en beïnvloedingscampagnes uit Rusland en andere landen moeten leren leven. Ik zie niet dat het nog weggaat. Hoe meer we gebruik maken van sociale media, hoe meer dit een rol gaat spelen.’
62 Bijdragen
Vincent Huijbers 10
Hoe wordt een wereldbeeld gevormd? Hoe gaan mensen om met het nieuws? Het lijkt een ketting van berichtgeving die als een grote rebus een verhaal vormen in iemands hoofd. Je kunt je voorstellen dat dit enkel met de ochtendkrant en het acht uur journaal heel anders verloopt dan met hyperlinks of tijdlijnen in sociale media. Waarbij algoritmes ook nog eens enkel het nieuws gaan aanbieden dat er in gaat als zoete koek.
Als beeldmaker heb ik me altijd verwonderd over de Soviet beeldmanipulatie. Mensen die niet meer op foto's staan bestaan niet meer en worden zo uit het wereldbeeld of de hoofden van mensen gewist. Dat deden ze al vóór Photoshop bestond:
https://www.rferl.org/a/soviet-airbrushing-the-censors-who-scratched-out-history/29361426.html
Maar wat te doen met moderne algoritmes? We creëren daarmee mensen die niet eens bestaan:
https://this-person-does-not-exist.com/
We zullen allemaal journalisten moeten worden en aan waarheidsvinding moeten gaan doen. Maar ben ook bewust van hoe ons leven veranderd als we ons ieder moment bewust moeten zijn dat zekerheden niet bestaan en onze zintuigen niet meer zomaar kunnen vertrouwen. Ons brein is hiervoor niet gemaakt.
j.a. karman 5
Vincent HuijbersWel eens.
Marcel Kars 1
Heiko Warnsinck
Marcel KarsSebastiaan Brommersma 3
Heiko Warnsinckj.a. karman 5
Sebastiaan BrommersmaHij liegt in het verlengde van egalitaire positieve discriminatie en de vreemde dekolonisatie ideeen
Sebastiaan Brommersma 3
j.a. karmanIntussen past wat er nu rond Oekraïne gebeurt in een patroon dat Pijpers heeft onderzocht. Ik stel je in dit verband voor zijn proefschrift te lezen.
Erik Zillig 1
Sebastiaan BrommersmaIk heb zelf een klokkenluiders verleden, gentech voedsel. Sinds 2012 op sociale media en direct geconfronteerd met o.a. ghost- en commentbanning, verwijderen van berichten en weigeren van advertenties. Soms druppelt wel contact in een debat door. Maar deze vorm van censuur laat een duidelijk patroon zien, die in het voordeel van de overheid uitpakt. Daarbij ook verschillend bewijs dat de opdracht vanuit NL overheid komt.
Willem de Vroomen 4
Heiko WarnsinckAls we nu eindelijk eens zouden stoppen met dat voortdurend maar denken in termen van de koude oorlog?
Als we Rusland eens zouden bekijken als een groot en machtig land waarmee Europa goede relaties zou kunnen onderhouden. De communistische Sovjet-Unie was natuurlijk communistisch en dat fenomeen was vanaf 1917 voldoende om dat land als gevaarlijk en bedreigend te beschouwen. Maar Rusland is nu verre van communistisch, het ontwikkelt zich steeds meer tot een kapitalistische economie. Het is nu economisch een concurrent van Europa en Amerika. Zou het niet politiek verstandig te proberen tot meer economische samenwerking te komen? Probleem is natuurlijk dat dat op grote Amerikaanse bezwaren zou stuiten. Maar hoe lang gaat Europa nog door zich door Amerika de wet te laten voorschrijven? Groot-Brittannië, los van Europa, gaat zich meer richten op Amerika. Laat Europa méér naar het oosten kijken! Maar dan wel zonder die bril uit de koude oorlog. Die aanval op Oekraïne is toch mede geprovoceerd door de EU en de NAVO?
Begin besprekingen met Rusland, met 2 uitgangspunten: Oekraïne is en blijft een onfhankelijk land en zal niet toetreden tot de EU en de NAVO. Dan valt die Russische dreiging, die ook verdediging is, weg. En lijkt een nieuwe toekomst mogelijk. Dat denken in wij en zij, democratisch en autoritair, goed en slecht enz. is uit de tijd. De politieke en economische toekomst voor West- en Oost-Europa ligt in het oosten: Rusland, Eurazië en China.
j.a. karman 5
Willem de VroomenHH Manders 4
Willem de VroomenRusland zelf is altijd ook expansionistisch geweest, zowel naar het westen, oosten als naar het zuiden toe, ZEKER als tsaristische staat. In dat opzicht geen haar beter dan de westerse staten.
Sterker nog, Russisch expansionisme en impliciete claim van hegemonie / dominantie over Oost en Zuid-Oost Europa is een van de dieper liggende oorzaken van de Eerste Wereldoorlog! Zonder dit beleid zou het zeer wel kunnen dat Gavrilo Princip en Servische nationalisten nooit Franz Ferdinand hebben vermoord, of - nadat dat was gebeurd - Servië politiek en militair hebben gesteund (de eerste keten in de alliantie die tot de escalatie van het conflict zou leiden.
De NAVO's en EU's hele politiek de afgelopen 30 jaar was gericht op het onderhouden van goede relaties, met afspraken (indirect) over invloedsferen en onafhankelijkheid van staten na uiteenvallen van de Soviet Unie. Dit is inclusief NIET verder uitbreiden van de NAVO.
Met Putin is inmiddels al 10 jaar duidelijk dat HIJ degene is die zich er niet aan wil houden. Zie Georgië, de Krim, en verschillende uitspraken van hem mbt de Baltische staten, Zweden en Finland. Putin heeft meerdere malen openlijk gezegd dat hij streeft naar een Groot Rusland (met bijbehorende invloedssferen) en heeft daarnaar gehandeld (zie ook Ukraïne). Hij wil absolute controle over alles oostelijk van Polen en Roemenië (en Zweden). Daar is zijn hele handelen op gericht (zie ook het in stand houden van de dictatuur in Wit-Rusland!
Let wel, Putin is zo ontzettend vreedzaam en respectvol mbt andere staten dat hij Zweden en Finland serieus laat overwegen om ZELF tot de NAVO toe te treden - iets wat ze tot nu toe structureel hebben geweigerd (zowel bevolking als regering).
Roland Horvath 7
Willem de VroomenWilly Claeys, socialistische BE politicus, was Secretaris- Generaal van de NAVO, heeft een paar dagen vóór de oorlog in UA in een praat programma bij de VRT gezegd 'dat de UA strijdkrachten niet opgewassen zijn tegen de Russische. En dat ze dus niet moeten beginnen aan een oorlog.'
De UA president is niet zo wijs geweest. Te nationalistisch? Opgestookt door het Westen?
Als de overmacht te groot is moet er niet gevochten worden: Dat is gebruikelijk in een militaire strategie.
Nu vallen er doden en worden steden deels verwoest: nodeloos.
Jogchem van Dijk 4
Marcel KarsIk zie in discussie over Russische invloeden vaak dit standpunt terugkomen van "Ja maar kijk dan naar wat het Westen allemaal doet!" Daar gaat het niet om en leidt (bewust of onbewust) af van de discussie.
Feit is dan Rusland het politieke debat beïnvloeden en manipuleren. In eigen land is het Thierry Baudet die het Kremlinverhaal maar al te graag wil laten horen.
En je mist de nuchterheid?
FTM: "Maakt het Westen door het afsluiten van die Russische kanalen niet al gebruik van beïnvloedingstechnieken?"
Kononel Pijpers: "Dat is een terechte vraag. Dit is een politiek besluit dat duidelijk laat zien dat de Europese Unie niet neutraal of objectief is."
Misschien dat als je jouw 'Evil-Empire-bril' afzet dat je ziet welke kant de donkerste grijstinten heeft?
Sebastiaan Brommersma 3
Jogchem van DijkJohn Janssen 6
Jogchem van Dijkben wellerdieck 5
Marcel KarsWietze van der Meulen 6
Marcel KarsEen land dat veel minder zelf wordt geraakt, maar wel een grote rol speelt, is de USA. Je zou evengoed een verhaal kunnen maken hoe de USA als speler op andermans schaakbord actief is en als het mis gaat weer naar huis gaat en de anderen met de "rommel" laat zitten. En dat geldt niet alleen voor deze strijd.
En ondertussen vindt er nog een Hacker-angriff op Rosneft Deutschland GmbH in Duitsland plaats.
https://www.welt.de/politik/deutschland/article237518665/Russischer-Energieriese-Hacker-treffen-deutsche-Rosneft-Tochter.html
Roland Horvath 7
Wietze van der MeulenSedert het begin van de jaren 1800 hebben de Amerikanen het idee dat ze zo speciaal zijn dat zij de hele wereld moeten regeren. Die waanzin en de daaruit volgende oorlogen en terreur daden door de VS, zijn nu blijkbaar bij sommigen bon ton.
De EU politici hadden in 1949 niet door met welke bondgenoot ze te maken hadden, de VS.
Ze zijn er in geluisd door de leugens van de VS.
Hetty Litjens 6
Sebastiaan Brommersma 3
Hetty LitjensJan Everhard
Sebastiaan Brommersma 3
Jan Everhardben wellerdieck 5
‘Bewustwording en onderwijs. Dat is een dooddoener.” Zegt de kolonel.
En hoe is het met bewustwording en onderwijs bij ons gesteld? Het vak geschiedenis al vrijwel weg-gemanaged. (Om maar te zwijgen over de creatieve vakken.) En de geschiedenisboekjes: informatie of desinformatie c.q. omissie?
Geen wonder dat wij zo te maken hebben met ‘conformity bias’...
Sebastiaan Brommersma 3
ben wellerdieckj.a. karman 5
Sebastiaan BrommersmaHH Manders 4
Sebastiaan BrommersmaHelaas is het Nederlandse onderwijsbeleid de afgelopen decennia zo ingericht dat het steeds moeilijker wordt om aan de vereisten te voldoen. De basis alleen maar verder weggezakt (leesvaardigheid, kennisvergaring, etc).
Veel leerlingen missen de basale kennis en vaardigheden om zelfstandig, kritisch en logisch te leren denken.
De nieuwsgierigheid van veel leerlingen is (deels) doodgeslagen (want alleen wat direct nuttig is voor jou is relevant en interessant is de ideologie die wordt verspreid). Daarnaast wordt / is ze aangeleerd dat informatie op hen af komt (aangeboden door sociale media). De meesten weten letterlijk niet meer dan "dan ga ik naar Wikipedia" of "ik tik het in op Google". Daar houden hun kennis en vaardigheden op.
En kinderen zitten inmiddels als zo jong op internet en sociale media - nog afgezien van factoren als peer pressure in de pubertijd - dat ze al in een koker gevangen zitten voordat ze de kennis en vaardigheden hebben om 'zelfstandig, kritisch en logisch' te leren denken.
Fnuikend is ook de postmoderne ideologie van 'feiten zijn ook maar een mening' die inmiddels tot in de haarvaten van de samenleving is doorgedrongen, over het hele politieke spectrum van links naar rechts.
Sebastiaan Brommersma 3
HH MandersHH Manders 4
Sebastiaan BrommersmaWat ik bedoel te zeggen is dat de basis van het Nederlandse onderwijs de afgelopen decennia steeds verder wordt uitgehold, waardoor het onderwijs NOOIT in staat zal zijn om hier wat mee te doen.
Elk maatschappelijk probleem wordt namelijk op het bordje gegooid van het onderwijs, wat weer ten koste gaat van basis- en kernzaken: leren lezen, rekenen, begrip bijbrengen voor Natuurkunde, Wiskunde, talen, Geschiedenis en maatschappijleer. Vakken - overigens - waarbij ook dit al lang aan bod komt (zeker bij maatschappijleer).
Wanneer moeten we dan beginnen met kinderen deze vaardigheden bijbrengen? Als ze 6 of 7 zijn? Want DAT is de leeftijd waarop ze al hele en halve dagen op internet zitten, en vanaf 8 of 9 jaar oud is het normaal dat kinderen met smartphones rondlopen en het ene na het andere youtube beginnen te verslinden. Komen ze helemaal analfabeet van de school af (want wederom, aandacht aan dit onderwerp zal ongetwijfeld ten koste gaan van basisvaardigheden). Überhaupt komt (op zijn minst gedeeltelijk) het vermogen om zich dit soort zaken eigen te maken pas tijdens de pubertijd. Het probleem ontstaat alleen al veel eerder.
En iedereen vind het toch zo erg dat meer dan een kwart van de jeugd (en dit stijgt) na de middelbare school functioneel analfabeet is, nauwelijks kan rekenen, en we op alle internationale lijstjes wegzakken. Maar het enige wat er gebeurt (hier ook weer) is extra taken dumpen bij scholen, zodat die NIET toekomen aan het aanleren van basisvaardigheden en basiskennis.
Misschien - en dan zeg ik het maar eens heel bot - wordt het eens hoog tijd dat ouders hier op worden aangesproken en hun verantwoordelijkheid nemen. Dat andere maatschappelijke organisaties die taak krijgen. En misschien dat er ook eens wordt nagedacht over of een aantal zaken wel zo normaal zijn (zoals 10 jarigen met een smartphone) de hele dag met een smartphone (op school) rondlope
ben wellerdieck 5
Sebastiaan BrommersmaOverigens toont de kolonel wel lichte vermoeidheidsverschijnselen bij dat kritische denken: “ Je wordt er namelijk niet gelukkig van als je jezelf continu afvraagt welk belang iemand heeft bij het posten van een boodschap.”
Peter Stroo 1
Sebastiaan BrommersmaVincent Huijbers 10
Sebastiaan BrommersmaHetty Litjens 6
ben wellerdieckDaarom deze link naar een oud artikel van The Guardian:
https://www.theguardian.com/world/2014/sep/10/azov-far-right-fighters-ukraine-neo-nazis
De BBC had recent een item waarin een bewoonster van de regio het Azov bataljon noemde, waarop de Britse reporter antwoordde: "het bataljon heeft ook Joden en Grieken". Discussie gesloten.
Zoals the Guardian in 2014 al aanvoelde, dit is nu het grote probleem geworden van Oekraïne.
Nog niet zo heel lang geleden werd door Hillary Clinton de Taliban gesponsord om tegen de Russen tekeer te gaan. Geschiedenis is zo weer vergeten als dat te pas komt.
HH Manders 4
Hetty LitjensSterker nog, een hoop van de Russische propaganda ('argumentatie') gebruikt om hun aanval op de Oekraïne en het beschieten van burgerdoelen en ziekenhuizen (een regelrechte oorlogsmisdaad) te rechtvaardigen is vrijwel letterlijk dezelfde als die van de Nazi's om het massaal vermoorden van (Joods-)Russische mannen, vrouwen en kinderen te rechtvaardigen (en het verwoesten van Russische dorpen en steden).
Wat betreft Hillary Clinton en zo:
De Taliban zijn erfgenaam van de Mujahedin, strijders - vaak religieus-ideologisch geïnspireerd - die vochten tegen de Russen in Afghanistan. De Russen vertrokken in 1989 uit Afghanistan, dus ruim voordat Clinton president werd (en Hillary zoveel invloed had).
Je moet dus bij Ronald Reagan zijn (vooral) als je het hebt over het sponsoren van de Mudjahedin, waar de Taliban slechts een onderdeel van uitmaakten.
Hetty Litjens 6
HH MandersZo is het ophemelen door de media van het bewapenen van burgers door Zelensky, wat gewoon een immorele daad is, en uitmondt in nog meer slachtoffers, behoorlijk onbeschaamd. Ik kan me niet herinneren dat toen Duitsland Nederland binnenviel een dergelijke oproep aan alle burgers gedaan werd en dat mannen verhinderd werden om het land te verlaten.
En over de Taliban, inderdaad, we hadden toen te maken met de 'Mujahedeen'. Het was Hillary die erkende dat de CIA van 1979 tot 1992 die extremisten gesteund had, met het doel om Rusland te ondermijnen. Dat lijkt mij behoorlijk onmenselijk.
https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Cyclone
Als je dan ook Ossetïe erbij betrekt dan zie je wel een patroon van ondermijning van Rusland door de NATO en Europa in wereldgebieden waar wij niets te zoeken hebben, of wel?
Trouwens, er waren al eerder NATO-oefeningen op het militair vliegveld Yavoriv dat net gebombardeerd is. Dus ergens zit er wel een rationale in wat 'Poetin' doet. Wordt dat niet erkend dan loopt Europa groot gevaar om verwikkeld te raken in een wereldoorlog die nooit humanitair kan zijn, maar enkel gebaseerd is op geostrategische macht.
Het is maar wat wij willen, lekker doorgaan met een oorlogsstemming verspreiden en haatzaaien, of zoeken naar een oplossing.
Het zou me niet verbazen als er binnen een paar maanden een akkoord is tussen Oekraïne en Rusland, en het hele westerse mediacircus tot aller verbijstering als een pudding in mekaar zakt.
Roland Horvath 7
Hetty LitjensHH Manders 4
Hetty LitjensHet verspreiden van wapens onder burgers (om een militie tegen de oprukkende vijand te vormen) is in vele conflicten en landen een relatief normaal fenomeen (denk ook aan Zwitserland). Zeker als die burgers te maken hebben gehad met dienstplicht. Ook is het verhinderen van mannen om het land te verlaten een normaal fenomeen in oorlogstijd, in ALLE landen.
Wat betreft de Taliban - wederom, ONMENSELIJK? Let wel, Rusland was Afghanistan binnengevallen! Het grootste deel van die Mujahedeen was absoluut niet extremistisch, en zeker niet in de zin van de Taliban. En wederom, wat daar gebeurde is redelijk normaal in ELK gewapend conflict, en een methode waar (zeker gedurende de Koude Oorlog) Rusland ook gebruik van maakte. Wat heeft Rusland (de Soviet Unie) te zoeken in Afrika or het Amerikaans continent?
En ook bij Zuid-Ossetië: Georgië wilde onder de Russische invloed uit, zocht daarom toenadering tot het westen, iets wat door Putin NIET werd geaccepteed. Hij gebruikte valse argumenten en de onrust in Abchaziën en Zuid-Ossetië als excuus om Georgië binnen te vallen.
Putin is de afgelopen 20 jaar de agressor - overduidelijk! Natuurlijk zit er 'ergens wel iets rationeels in wat Putin doet'. Dat zat er ook in wat Hitler deed (in zijn 'rationeel systeem'. Maar net zoals Hitler is Putin's rationaliteit gebaseerd op een absurd wereldbeeld, wat ten koste gaat van mensenrechten en vele vrijheden en waarden waar wij als Westen voor (zeggen te) staan.
Willem de Vroomen 4
j.a. karman 5
Willem de Vroomen[Verwijderd]
j.a. karman 5
[Verwijderd]Kijk maar eens naar Baudet en Wierd Duk.
[Verwijderd]
j.a. karmanj.a. karman 5
[Verwijderd]https://www.bol.com/nl/nl/p/het-rode-boekje/1001004005072693/
De russische variant ken ik niet. Mogelijk komt er een / is een in de maak.
Jogchem van Dijk 4
[Verwijderd]1. Hoeveel partijen zijn er en hoe wordt er met de oppositie omgegaan?
2. Welk (politiek) geluid is er op verschillende tv-kanalen te horen?
3. Hoelang mag of kan een president aan de macht blijven?
4. Hoe reageren de machthebbers op (vreedzame) demonstraties?
5. Hoe is de verdeling tussen arm en rijk?
6. Hoe is de verhouding met bevriende naties?
7. Hoe (on)afhankelijk is het rechtsysteem?
8. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor het bestormen en binnendringen van een regeringsgebouw?
[Verwijderd]
Jogchem van DijkJogchem van Dijk 4
[Verwijderd]Kom je zelf met de vergelijkingen tussen Moedertje Rusland en de Verderfelijke Staten of moet ik een boek linken over de KGB/FSB?
[Verwijderd]
Jogchem van Dijk[Verwijderd]
[Verwijderd]
j.a. karman 5
Wat te doen met de verlengstukken van de desinformatie die zich als nieuwe waarheid presenteren. Helaas te vaak een verlengstuk met complotten als de rus.?
[Verwijderd]
j.a. karmanj.a. karman 5
[Verwijderd][Verwijderd]
j.a. karman 5
[Verwijderd]Hank Rearden
Voor dagelijkse updates m.b.t. offline warfare in UKR, met échte tanks vs. Panzerfausts (NSFW), zie (3).
1. https://www.japantimes.co.jp/news/2022/03/13/national/u-s-japan-amphibious-drill/
2. https://www.japantimes.co.jp/news/2022/03/11/national/russia-missile-drill-japan/
3. https://www.documentingreality.com/forum/f266/russian-invasion-ukraine-day-17-18-march-13th-march-14th-230682/
Gerard van Dijk 6
Wietze van der Meulen 6
Gerard van DijkGerard van Dijk 6
Jacob H. van de Pol 4
Gerard van DijkDe overheid bepaald kennelijk voor een groot deel wat wij te lezen, horen en zien krijgen. En dat gaat overal zo. Nogal gekleurd, ergens ertussenin (misschien in delen) zal de waarheid liggen of zelfs maar ten dele.
Ik zou journalistiek onderzoek naar de werking en toepassing van het Hegeliaanse principe erg op prijs stellen.
Onderstaande las ik er over. Vandaar het op prijs stellen van onderzoek ernaar.
Hegeliaans principe van het 3-stappenproces: thesis, antithesis, synthesis. De eerste stap (thesis) is het scheppen van een probleem. De tweede (antithesis) is het veroorzaken van verzet tegen het probleem (vrees, paniek, onbehagen). De derde stap (synthesis) is het aanbieden van een oplossing van het probleem, een verandering die onmogelijk aan het volk opgedrongen zou kunnen worden zonder de juiste psychologische conditionering, die bereikt wordt in stap een en twee.
Bij het Hegeliaanse principe komen nog een onweerstaanbare financiële invloed en geheime maatregelen teneinde sociale en politieke structuren te ondermijnen door welke de vrije wereld zich ten koste van strijd en moeite een gunstige sociale positie verworven heeft.
Hetty Litjens 6
Jacob H. van de PolEr is zeker ook nog de psychologie die een grote rol speelt. Projectie van eigen schuld en fouten op anderen.
Wegmoffelen van bestaande problemen door nieuwere nog grotere problemen. De conformity bias is hierboven ook al genoemd. Allemaal reden genoeg om voorzichtig te zijn en niet te hard van stapel te lopen.
Eigen 'humaniteit' opfokken om inhumaniteit later te kunnen rechtvaardigen is een vorm van hubris,
overmoed, zelfoverschatting.
In Trouw lees ik dit: "Hoopgevend klonken de woorden van politiek commentator Peter Giesen in de Volkskrant: het Westen mag zichzelf best gelukkig prijzen met de oorlog in Oekraïne omdat we onszelf en onze gedeelde verlichtingswaarden, l’esprit des Lumieres, weer hervonden hebben.
In alle redelijkheid is het enthousiasme van dergelijke commentatoren op z’n best pervers te noemen.
Het Westen heeft haar historische vijand terug en daarmee haarzelf hervonden. De ironie van de geschiedenis in actie: Poetin, redder van het Westen."
Samsom ziet de oorlog in Oekraïne als een kans voor de energietransitie, dus veel animo om de oorlog te stoppen is er niet in de EU wandelgangen. Pervers.
De vraag is of Europa zelf nog te redden is.
Jacob H. van de Pol 4
Hetty LitjensMaar wat hier aan de touwtjes trekt kan blijkbaar ook niet zonder vijand. Al is het maar om de aandacht af te leiden en ondertussen van alles te regelen.
Las vandaag dat Macron het goed doet in de peilingen, vanwege de oorlog in Oekraïne. Niet alleen figuurlijk over lijken, maar ook letterlijk.
Er is gewoon een grote verandering nodig.
Maar hoe?
Eveline Bernard 6
Jacob H. van de PolJacob H. van de Pol 4
Eveline Bernard